SSHD Harddisk Hurdaları

SSHD Harddisk Hurdaları : Hybrid sabit disk (SSHD – Solid State Hybrid Drive), Flash tabanlı SSD bileşenini geleneksel manyetik diske entegre eden bir saklama birimidir. Kullanıcı hem SSD benzeri hızlı erişim hem de yüksek HDD depolama kapasitesi elde eder. Bu teknoloji enerji tasarrufu sağlarken birçok kullanıcı ve kurum için popüler hale gelmiştir. Ömrü dolduğunda, SSD ve HDD parçası bir arada hurdaya çıkarak hem değerli metallerin geri kazanımını hem de çevresel riskleri barındırır.

SSHD Harddisk Hurdaları

SSHD harddisk hurdaları, çalışmayan, eski, yıpranmış veya kullanılmayan SSHD diskleri kapsar. Bunlar; SSD devresi, NAND yongaları, PCB, manyetik diskler, motor, platter, okuma/yazma kafası, muhafaza, kablolar ve konektörleri içerir.

Geri Dönüşümün Önemi

Çevresel Faydalar

Tehlikeli kimyasalları önleyen, doğal kaynak tüketimini düşüren kontrolsüz çöp değil, değerlendirilebilir kaynak haline getirir.

Ekonomik Kazanımlar

Altın, bakır, nadir toprak metalleri yeniden piyasaya kazandırılarak yerli üretim ve tasarruf sağlar.

Veri Güvenliği Açısından Önemi

Gizli verilerin silinmesi veya yok edilmesi, hem birey hem kurum için temel yükümlülük haline gelir.

SSHD’nin Yapısı: SSD + HDD Kombinasyonu

SSD bileşenleri: NAND flash çip, kontrolcü, PCB kart bulunur.
HDD bileşenleri: Manyetik plakalar, motor, okuma-yazma kafası, şasi ve bağlantı elemanlarından oluşur.
Hybrid Çalışma: SSHD, en çok kullanılan verileri NAND’de saklayarak performans artışı sağlar.

Harddisk Hurdaları: Hangi Parçalar Değerlendirilebilir?

Elektronik kartlar: Harddisk Hurdaları Altın kaplama temas noktaları, kalın bakır yollar, sülfatlı kondansatör alanlarıyla değerli metalleri barındırır.
Manyetik plakalar: Alüminyum ve cam altlık üzerine manyetik kaplama içerir.
Mekanik parçalar: Motor, neodim mıknatıs, rulman gibi geri kazanımı sağlanan parçalar içerir.
Plastik ve metal muhafaza: Alüminyum kasalar geri dönüşüme verilirken, plastik parçalar farklı şekilde ayrılır.
Kablolar, bantlar, etiketi gibi yardımcı malzemeler.

SSHD Geri Dönüşüm Süreçleri

Toplama ve Sınıflandırma

Kullanıcılar, e-atık kutularına veya lisanslı merkezlere hurdaları bırakır. Türlerine göre ayrıştırılır.

Mekanik Ayrıştırma

El ve mekanik yöntemlerle kasasından elektronik parçaya kadar ayrılır. Manyetik plakalar ve motorlar özel bölüme gider.

Elektronik Ayrıştırma

PCB’lerden telleri, altın temasları, bakır yollar asitle çözülerek elde edilir. Ayrılan metaller laboratuvarda saflaştırılır.

Manyetik Plakaların İşlenmesi

Öğütülüp mıknatıslarla ayrıştırılır. Maden sanayisinde yeniden kullanılabilir hammadde haline gelir.

Plastik/Metal Muhafaza Geri Dönüşüm

Metaller ergitilerek, plastiklar ezilip yeniden plastik üretiminde değerlendirilir.

Tehlikeli Maddelerin Yönetimi

Yangın güvenliği için bromlu alev geciktirici, lehim kalıntısı gibi maddeler özel bertaraf tesislerinde işlenir.

Teknolojik Yöntemler ve Tesisler

Manuel, mekanik, otomatik ayrıştırma bantlı sistemlerle yapılır.
Kimyasal prosesler: Asit banyolarla altın gibi metal çökeltilir.
Termal işlemler: Organik bileşenler yakılarak kül indirgenir, metal fırınlarda rafine edilir.
Entegre e‑waste tesisleri: Tam prosesi kontrol altında işletir, çevresel etkileri minimize eder.

Veri Güvenliği Teknikleri

Overwrite (Yazma): Rastgele/0’larla yazılarak veri silinir.
Degaussing: Güçlü manyetik alanla manyetik katman yok edilir.
Fiziksel parçalama: Maksimum güvenlik için parçalama, CNC kırma cihazlarıyla uygulanır.
Merkezlerde güvenlik denetimi: Sertifikalı protokoller, raporlama, zincirleme sistemlerin korunması sağlanır.

Karşılaşılan Zorluklar ve Riskler

Teknik karmaşıklık: Farklı bileşenler ayrı uzmanlık gerektirir.
Veri gizliliği: Kişisel/veri sızıntısı riski yüksek.
Standart eksikliği: Ulusal/lisanslı tesis sayısı sınırlı, sertifikasyon süreci yaygın değil.
E‑atık kaçakçılığı: Uluslararası düzensiz gönderimler, yasadışı işleme neden olabiliyor.

Türkiye’de SSHD Geri Dönüşüm Durumu

Mevzuat: “Elektrikli ve Elektronik Atık Yönetmeliği” kapsamında üretici ve toplayıcı sorumlulukları belirlenmiştir.
Lisanslı merkezler: AEL Enerji, IT Çevre, ABM gibi şirketler elektronik atık işliyor.
Kampanyalar: Kamu ve özel sektör destekli “getir–ver–al” sistemleri yerleşiyor.
Farkındalık: Özellikle şehirlerde yerel belediyeler eğitim faaliyetleri düzenliyor.

Global Uygulamalar ve Sertifikalar

AB WEEE Direktifi: Toplama oranı yılda yaklaşık %65 hedefiyle etkin sistem kuruyor.
ABD R2 / e‑Stewards: Çevresel sorumlulukla süreç yönetimini sertifikalandırıyor.
Japonya ve Güney Kore: Üretici-ücretli sistemle çoğunlukla %80–90 toplama başarıları sağlanmış.

Döngüsel Ekonomi ve Gelecek Öngörüleri

Tasarımda geri dönüşüm: Üreticiler “Design for Recycling” stratejilerini benimsiyor.
IoT & Bulut: Yerel depodaki cihaz sayısı azalıyor; ihtiyaç merkezi sunuculara yöneliyor.
Yeni teknolojiler: SSD fiyatları düşüyor; NVMe M.2 SSD’ler yaygınlaşıyor. HDD yerini bölgesel veri merkezine bırakıyor ama hurda miktarı artıyor.

Bireysel ve Kurumsal Tavsiyeler

Eski SSHD’leri yeniden kullanma: Harici disk, NAS, medya sunucusu yapabilirsiniz.
Doğru ayırma: PCB, metal, plastik, manyetik parçaları ayırın.
Lisanslı merkezlere teslim: Sertifikalı geri dönüşüm tesislerine gönderin.
Kurumsal politika: Atık yönetim planı oluşturun, veri silme/güvenlik protokolü uygulayın.

SSHD hurdaları, çevresel duyarlılığın, ekonomik verimliliğin ve veri güvenliğinin kesişim noktasında yer alıyor. Modern depolama çözümleriyle bağlantılı olarak sayıları hızla artan bu cihazların doğru şekilde geri dönüştürülmesi, yalnızca atık azaltımı değil aynı zamanda değerli hammadde geri kazanımı anlamına gelir. Üretici-yükümlülük sistemleri, kamu farkındalığı, sertifikalı merkezler ve güvenli silme süreçleri hayati önem taşımaktadır. Birey ve kurumlar adına atılabilecek basit adımlar, büyük etkiler yaratabilir:

Eski SSHD’leri yeniden kullanın veya lisanslı merkezlere teslim edin.
Veri silme yöntemlerini bilinçli şekilde uygulayın.
Çevrenin korunmasına destek olarak sürdürülebilir geleceğe katkıda bulunun.